مقایسه اثرات اسیدهای چرب امگاـ۳، ویتامین c و تجویز توأم آنها روی لیپوپروتئین ها، آپو a-i و آپو b در هیپرلیپیدمی

مقدمه: هیپرلیپدمی در بیماران قلبی ـ عروقی بر اهمیت زیادی است. اسیدهای چرب امگاـ3 اثرات بارزی بر کاهش تری گلیسیرید، ترومبوز و آریتمی دارند اما باعث افزایش ldl و آپو b می شوند. با توجه به اینکه ویتامین c باعث القای گیرنده های ldl کبد و کاتابولیسم ذرات ldl می شود، این مطالعه با هدف به کارگیری توأم اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین c برای کاهش ldl، آپو b و بهبود سایر لیپیدهای خون، و همچنین مقایسه آن با اثرات هر کدام از این مکمل ها به تنهایی، انجام شد. مواد و روش ها: این کارازمایی بالینی تصادفی دوسوکور بر روی 68 بیمار با هیپرلیپیدمی (کلسترول تام و تری گلیسیرید بیش از mg/dl 200) صورت پذیرفت. افراد به طور تصادفی به 4 گروه دریافت کننده 500 میلی گرم ویتامین c، یک گرم امگاـ3، 500 میلی گرم ویتامین c + یک گرم امگاـ3 و شاهد تقسیم شدند و به مدت 10 هفته این مکمل ها را مصرف کردند. نمونه های خون ناشتا در شروع و پایان هفته دهم گرداوری گردید. tg، tc، ldl، hdl سرم به روش آنزیمی، آپو a-i و b به روش ایمونوتوربیدومتری و ویتامین c خون به روش کالریمتری محاسبه شد. الگوی مصرف مواد غذایی، وضعیت اقتصادی اجتماعی و آنتروپومتریک نیز در این فاصله بررسی و تغییر معنی داری طی مطالعه ملاحظه نشد. برای آنالیز آماری از آزمون t، anova، آزمون کای دو و آنالیز واریانس برای اندازه گیری متعدد استفاده شد. یافته ها: افزایش معنی داری در مقدار ویتامین c خون در گروه ویتامین c (001/0=p) و ویتامین c + امگاـ3 (02/0=p) در پایان هفته دهم نسبت به شروع مطالعه وجود داشت. tg سرم در پایان هفته دهم در گروه امگاـ3، کاهش معنی داری در مقایسه با گروه شاهد (013/0=p) و در مقایسه با ابتدای مطالعه (002/0=p) داشت. در گروه ویتامین c در پایان هفته دهم کاهش معنی داری در کلسترول تام (004/0=p)، آپو b (005/0=p) و کاهش در apo a-i/apo b (05/0=p) نسبت به ابتدای مطالعه و افزایش معنی داری در مقدار ویتامین c خون نسبت به گروه شاهد (01/0=p) وجود داشت. در گروه امگاـ3 میزان تری گلیسرید به hdl و apo b نسبت به ابتدای مطالعه کاهش معنی داری (به ترتیب 04/0=p و 05/0=p) داشت و تری گلیسیرید به hdl در همین گروه در انتهای مطالعه نسبت به گروه شاهد به طرز معنی داری پایین تر بود (04/0=p). در تمامی گروه ها و در کل مطالعه میزان hdl، apo a-i، ldl/hdl و ldl تغییر معنی داری نداشت. نتیجه گیری: اگرچه مصرف توأم اسیدهای چرب امگاـ3 و ویتامین c تأثیر مفیدی بر پروفایل لیپیدی بیماران هیپرلیپیدمی نداشت، مقدار یک گرم اسید چرب امگاـ3 خالص، به مدت 10 هفته، ماده مغذی مؤثری برای کاهش tg و تری گلیسیرید به hdl در افراد هیپرلیپیدمی است، بدون آنکه باعث افزایش ldl و آپو b شود. همچنین مقدار 500 میلی گرم ویتامین c در بیش از ده هفته احتمالاً باعث کاهش معنی دار کلسترول تام و آپو b در افراد هیپرلیپیدمی در مقایسه با گروه شاهد می شود.